Odwój – co to jest?

Odwój jest to lokalna cyrkulacja nurtu np. na rzece. Powstaje najczęściej na sztucznym progu wodnym lub też na skutek naturalnej przeszkody.

 Odwój to bardzo niebezpieczne zjawisko dla osób znajdujących się wodzie. Woda zostaje silnie napowietrzona podczas spadku z progu. Jej gęstość maleje i utrzymanie się człowieka napowierzchni jest bardzo trudne. Dodatkowo za odwojem powstaje cofka, która wciąga w odwój. Im większy uskok na progu tym zjawisko to jest mocniejsze i oczywiście bardziej niebezpieczne. Odwój wciąga nie tylko ludzi, ale również przedmioty płynące rzeką.

 

Napływając na próg wodny dochodzi do wywrotki kajaka, kajakarze wpadają do wody i co dalej? Duże prawdopodobieństwo, że kajak zostanie wciągnięty w odwój a kajakarze próbują odpłynąć wpław w dół rzeki, ale niestety tzw. cofka ich wciąga a woda z góry progu ich zalewa i przytapia ograniczając możliwość złapania oddechu. Kamizelka asekuracyjna nie jest wystarczającym narzędziem, aby wynieść człowieka na powierzchnie silnie napowietrzonej wody. Głębokość 1,5 m w tej sytuacji staje się pułapką. Przy dnie jest bardzo szybki prąd i nie ma możliwości stanąć na nogach ani odepchnąć się od stałego podłoża. Żadne kwalifikacje pływackie nie dają szansy na sukces. Można próbować wypiąć się z kamizelki asekuracyjnej i zanurkować poniżej strefy cyrkulacji, ale istnieje duże zagrożenie przyciśnięcia do dna oraz doznania urazów i utraty przytomności na ich skutek.

To, co robić w takiej sytuacji?

Należy podać osobie będącej w strefie odwoju linę, rzutkę raowniczą lub długi kij, może być wiosło. Dla ratowników wykwalifikowanych odwój też jest wyzwaniem i poważnym zagrożeniem.

Najlepiej unikać odwojów a jak się do niego wpłynie to trzeba próbować przepłynąć go z jak największą prędkością – może się uda. Większość sztucznych progów jest niespławna, ale z drugiej strony są widoczne i można je spokojnie ominąć wychodząc w bezpiecznym miejscu na brzeg i przenieść kajaki do miejsca ponownego wodowania.

Na naszych trasach występuje kilka miejsc z progami na rzece Liwiec. Największy próg na spiętrzeniu w Kalinowcu oraz 2 progi w okolicach Węgrowa.